با آمدن حاج قاسم دوباره زنده شدیم

همشهری دو - سیدعماد حسینی: موسی اسماعیلی چند سال مسئول ستاد بازسازی سامرا و حرم امام عسکریین شریفین که سرداب غیبت هم جزو آن است بود و هم‌اکنون هم مسئول ستاد بازسازی شهر بلد، یکی از شهرهای نزدیک به سامراست.

او سال‌هاي سال در اين حرم زندگي كرده و خود را وقف كار در اين حرم كرده است. به‌خصوص بخش زيادي از سرداب حرم سامرا كه محل زندگي امام‌زمان(عج) بوده است توسط حاج موسي و همكارانش بازسازي شده و سامان گرفته است. در اين گفت‌وگو پاي خاطرات و حرف‌هاي اين عاشق اهل‌بيت نشسته‌ايم.

چند سال است كه در بازسازي عتبات عاليات فعاليت داريد؟

از سال1389 توفيق حضور در ستاد بازسازي سامرا را پيدا كردم. حدود 7سال حضور مستمر در خدمت امامين عسكريين را داشته‌ام. سرداب مقدس (سرداب غيبه) كه خانه مسكوني آن بزرگواران بوده بخشي از حرم عسكريين است كه من در اين بخش فعال هستم.

چطور شد شما اين كار را انتخاب كرديد؟

در سال1389 در يكي از مجالس شهداي هيئت رزمندگان اسلام، يكي از فرماندهان سپاه كه ارادتي به ايشان داشتم، به من گفت: همسنگر كجا هستيد؟ مدت‌هاست كه به‌دنبال شما هستيم. آمادگي داريد كه به اتفاق براي بازسازي حرم امام هادي به سامرا برويم؟ انگار كه بشارت بزرگي به من داده باشند، از اين پيشنهاد استقبال كردم. روز بعد گذرنامه‌ام را در اختيارش قرار دادم كه پس از 10روز به اتفاق به سامرا اعزام شديم.

آيا سابقه‌اي در اين كار داشتيد؟

با توجه به سوابق مديريتي در سپاه و مسئوليت‌هاي اجرايي، با حضور در سامرا خيلي زود با حوزه فعاليت‌هاي ستاد بازسازي آشنا شدم و كار خود را به‌عنوان مسئول پشتيباني ستاد آغاز كردم. از مجموعه كارهاي در دست اقدام، ازجمله مراحل ساخت و مطلاكاري گنبد حرم زيرنظر من انجام گرفت.

محل واقع‌شدن سرداب را در حرمين عسكريين توصيف كنيد؟

سرداب درضلح غربي مرقد مطهر در فاصله 24متري آن واقع شده است. بايد خدمت‌تان بگويم كه شهر سامرا در كرانه شرقي رود دجله، 120كيلومتري شمال بغداد ميان راه بغداد - تكريت قرار‌دارد. سرداب، زيرزميني است در سامرا كه محل زندگي و عبادت امام هادي و امام حسن عسكري و حضرت‌مهدي(عج) بوده است. خانه امام‌عسكري(ع) همانند ديگر خانه‌هاي عراق، شامل غرفه‌اي براي مردان، غرفه‌اي براي زنان و سرداب بوده كه سرداب نيز شامل غرفه‌هايي براي مردان و زنان بوده است و در تابستان از شدت گرما به اين سرداب پناه مي‌برده‌‌اند. مقدس شمردن آن سرداب از سوي شيعيان موجب شد كه دشمنان اهل‌بيت، شيعيان را متهم كنند به اينكه آنها مي‌گويند امام زمان در اين سرداب مخفي شده است. شيعيان سرداب را به اين دليل مقدس مي‌شمارند كه محل زندگي و نيايش 3 امام معصوم، همچنين محل زندگي حضرت حكيمه خاتون و نرجس خاتون بوده است. همچنين تمام ديدارها با حضرت‌مهدي(ع) در زمان پدرشان در همين منزل و سرداب انجام مي‌گرفته است. از سال 1389يك شركت ايراني (از خيرين) كار بازسازي توسعه حرم را آغاز كرده است كه شامل مصلي و شبستان سرداب در 2طبقه (زيرين شبستان + طبقه همكف) و هركدام در ابعاد 50در 50 متر يعني هرطبقه 2500مترمربع و مجموعا 5هزار مترمربع است و از ضريح تا اجساد و ابدان مطهر 6/5 متر فاصله است. فاصله قبور مطهر تا سرداب 24متر است و علاوه بر 4 قبور آشكار، قبور ديگر هم دركنارشان وجود دارد. در اجراي طرح توسعه حرم ستاد بازسازي عتبات درصدد خريد زمين‌هاي اطراف حرم با مشاركت مردم و خيرين داخل و خارج ازكشور است.

چه كساني براي بازسازي داوطلب مي‌شوند؟

شهر سامرا تفاوت زيادي با بقيه شهرهاي مقدس عراق (كربلا، نجف و كاظمين) دارد. به‌دليل شرايط خاص منطقه، از بين داوطلبان كساني انتخاب مي‌شوند كه از روحيه جهادي برخوردار باشند و سپس از سوي ستادهاي استاني در غالب كارگروه براي مدت يك‌ماه اعزام مي‌شوند. البته درگذشته اين مأموريت 45روزه بوده است.

حس وحال كساني كه براي بازسازي وارد آن مكان مي‌شوند چگونه است؟

همه نيروهايي كه در مرحله اول وارد حرم مطهر مي‌شوند با توجه به غربت امامين عسكريين - كه به‌علت فاصله حرم تا شهر و تخريب اماكن مسكوني وتجاري، نبودن هيچ فروشگاهي در اطراف حرم و نبودن امنيت پايدار است- يك حس غريبي بهشان دست مي‌دهد. نيروها با جان و دل فعاليت مي‌كنند، حتي هنگام پايان مأموريت و رفتن، با چشمان گريان حرم را ترك مي‌كنند.

تمام اين فعاليت‌ها داوطلبانه است؟

تمامي اعزام نيروها (مهندسين، استادكاران وكارگران) و فعاليت‌ها داوطلبانه انجام مي‌شود.

چند خاطره از اين مدت كار در سامرا برايمان تعريف كنيد؟

اولين خاطره‌‌ام مربوط به جشن نيمه شعبان در ميان هياهو و جنگ گسترده عليه تكفيري‌هاست. در نيمه خرداد1393 كه نخستين حمله داعش به عراق صورت گرفته بود و شهر سامرا نيز از نخستين اهدافشان محسوب مي‌شد، گروه داعش سامرا را به تصرف خود درآورده بود. راه ارتباطي بغداد به سامرا قطع بود و امكان تردد وجود نداشت و من چند روز منتظر ماندم كه امنيت برقرارشود اما امكان رفتن ازطريق راه زميني نبود. لذا ضمن هماهنگي با مسئولين عراقي با يك فروند هواپيماي نظامي از فرودگاه بغداد به فرودگاه «بلد» سيدمحمد (50كيلومتري سامرا) پروازكرديم و پس از آن با يك بالگرد جنگي خود را به سامرا رساندم. كه در اين وضعيت با دوستان جشن نيمه‌شعبان را با شكوه زياد برگزار كرديم. نوري مالكي، نخست‌وزير وقت عراق هم با يك بالگرد خود را به سامرا رساند تا در برگزاري جشن نيمه شعبان در حرم عسكريين شركت كند. در آن سال مالكي با آوردن عده‌اي از مسئولين، جشن نيمه شعبان را با همان اندك نيروهاي حاضر برگزار كرد. اين يكي از خاطراتي است كه هرگز از يادم نمي‌رود. يكي ديگر از خاطراتي كه از ذهنم خارج نمي‌شود، حضور سردار سليماني در سامراء است. درحالي‌كه نيروهاي داعش شهر را در اختيار داشتند و حرم مطهر هم در محاصره نيروهاي تكفيري قرارداشت و جاده بغداد به سامرا كاملا در تصرف نيروهاي داعشي بود، نخستين نيروهايي كه توانستند از اين حلقه‌ها و موانع عبور كرده و خود را به حرم برسانند نيروهاي مردمي عراق و نيروهاي بدر بودند كه آنها را سردار سليماني فرماندهي مي‌كرد.

حضور سردار سليماني در اوج محاصره حرم امامين عسكريين هم موجبات شادماني و بالا رفتن روحيه نيروهاي عراقي حاضر در حرم و اطراف حرم و هم زوار ايراني كه در داخل حرم درمحاصره قرار گرفته بودند، شد. ما كه مشغول بازسازي بوديم نيز روحيه دوچنداني پيدا كرديم. حضور سردار سليماني به همراه نيروهاي سپاه بدر كه با شكستن محاصره همراه شد، دقيقا 3روز بعد از مراسم نيمه شعبان صورت گرفت و 18شعبان بود كه سردار سليماني وارد حرم شد. هنوز 24ساعت از حضور ايشان در داخل حرم نمي‌‌گذشت كه خبر حضور ايشان در داخل شهر و مناطق اطراف آن پيچيد. اين خبر چنان تكفيري‌ها را به وحشت انداخت كه آنها از هر سو با خمپاره‌هاي 120ميلي‌متري حرم را مورد هدف قرار مي‌دادند و جالب اينكه هيچ‌يك از اين گلوله‌ها به صحن و سراي حرمين عسكريين اصابت نمي‌كرد و در خيابان‌هاي اطراف حرم مي‌افتاد. جالب‌تر اينكه عوامل تكفيري در پيام‌هايي ادعا مي‌كردند كه تنها با خروج سردار سليماني از حرم حاضر به توقف گلوله‌باران آن هستند كه سردار سليماني هم در پيامي به آنها اعلام كرد اين ما هستيم كه شما را از اينجا بيرون خواهيم كرد. كه به لطف خدا و همتي كه سردار سليماني، نيروهاي سپاه بدر، نيروهاي مدافع حرم و نيروهاي مردمي از خود نشان دادند، موفق شدند در اندك زماني تمام نيروهاي داعشي تكفيري را از شهر سامرا دور كنند و از اينجا بود كه شكست نيروهاي داعشي تكفيري آغاز شد.

حال و هواي حرم در شب نيمه‌شعبان و ولادت آقا امام زمان (عجل‌الله فرجه‌الشريف) چگونه است؟

بحمد‌الله سال‌هاست كه در شب ميلاد حضرت قائم آل‌محمد (عجل‌الله فرجه‌الشريف) حرم عسكريين، گل آرايي مي‌شود. اكيپ‌هايي از استان‌هاي فارس و سيستان وبلوچستان هرساله براي گل آرايي اين بارگاه به سامرا مي‌آيند. هر سال اين گل آرايي باشكوه‌تر از سال گذشته است. ما مراسم پخت كيك تولد 15تني را در صحن و سراي امامين عسكريين هم برگزار مي‌كنيم كه به‌عهده دوستان ما در استان خراسان رضوي است. اين كيك و شيريني را بين تمامي ساكنان شهر سامرا ازجمله اهل سنت توزيع مي‌كنيم كه اثرات خيلي خوبي هم دارد. نيمه شعبان در شهر سامرا حال‌و‌هواي ويژه‌اي دارد كه آرزو مي‌كنم ان‌شاءالله همه امت اسلامي و دوستداران اهل‌بيت در شب ميلاد آقا امام‌زمان(ع) در حرم مطهر و بيت شريف آقا صاحب الزمان حضور داشته باشند.

كمك‌هاي مردمي دقيقا چگونه مصرف مي‌شوند؟

همه كمك‌ها؛ چه آنهايي كه از سوي مردم ايران هديه مي‌شود و چه آنهايي كه از خارج كشور اختصاص مي‌يابد و چه مصالحي كه خيرين و متمولين آنها را اهدا مي‌كنند، از سنگ و سيمان وگچ و آهن، همگي در جاي خود و با همان مقصدي كه مردم تعيين مي‌كنند مصرف مي‌شود. در پايان لازم است از تمامي كساني كه در بازسازي عتبات عاليات همراهي كردند- رياست و جانشين ستاد و همه دست‌اندر‌كاران ستاد بازسازي در اقصي نقاط كشور عزيزمان- كمال تشكر و قدرداني را داشته باشم كه با وجود مشكلات و ناامني‌هاي موجود حتي براي يك روز هم كار بازسازي را متوقف نكردند.

روز تلخ حمله به حرم

در 23محرم 12سال پيش، نيروهاي تكفيري با حمايت استكبار جهاني و آل‌سعود جنايتي را مرتكب شدند كه اندوه آن تا ابد قلب هر آزاده‌اي را در جهان به درد آورده و مي‌سوزاند. حدود ساعت 7صبح 23محرم 1427قمري تكفيري‌ها باپوشيدن لباس مبدل (نيروهاي تكاور عراق) وارد حرم مي‌شوند. ابتدا نگهبانان را خلع سلاح مي‌كنند و آنها را به همراه خادمان حرم، در يكي از غرفه‌هاي صحن زنداني مي‌كنند. به نقلي آنها در 18ساعت با كارگزاري مواد منفجره‌TNT به وزن 200كيلوگرم بناي حرم مطهر را منفجر مي‌كنند. شدت اين انفجار به حدي بود كه برخي مصالح و تزئينات به كار رفته و خشت‌هاي طلاي گنبد تا شعاع 500متر به اطراف پرتاب شد و ديوارها و رواق‌ها به‌ويژه ايوان طلا فروريخت و بر اثر تركش و موج انفجار تخريب شد اما خدا را شكر به گلدسته‌هاي حرم آسيب جدي وارد نشد. 16‌ماه بعد (27جمادي‌الاول 1428قمري) دومين انفجار در حرم مجروح عسكريين اتفاق افتاد؛ ساعت9 بامداد تروريست‌ها با ورود به حرم مطهر و درگيري با خادمان و محافظان اقدام به بمبگذاري در 2مناره باقيمانده كرده و آنها را منفجر مي‌كنند، كه اول گلدسته سمت چپ و سپس گلدسته سمت راست به‌طوركامل تخريب مي‌شود. لذا بعد از فاجعه دوم در سال84 احساسات مردم جريحه‌دار شد و توجهات مراجع و مردم و مسئولين به سامرا معطوف شد. در پي پيام و منويات مقام معظم رهبري، ستاد بازسازي عتبات عاليات جهت مشاركت در امر بازسازي مستقر شد. با وجود شرايط دشوار امنيتي و محدوديت‌ها و محذوريت‌هاي موجود در اين منطقه، ستاد فعاليت خود را در كنار نيروهاي كار عراقي آغاز كرد. تا قبل از شروع به‌كار ستاد بازسازي عتبات عاليات، اندك زواري كه مخفيانه به اين مكان براي زيارت مي‌آمدند با مشاهده خرابه دلخراش بيت امام، با چشم اشكبار آرزو مي‌كردند كه حداقل يك سقف و سايباني براي قبور مطهر ساخته شود.

سامرا در گذشته

شهر «سرمن رأي» در گذشته بياباني از سرزمين طيران بود كه هيچ‌گونه عمارتي در آن وجود نداشت. تنها بناي آن ديري بود كه متعلق به نصاراي آن منطقه بود. پس از آنكه معتصم به حكومت رسيد به‌خاطر بعضي از امتيازات كه در آن منطقه بود آنجا را به‌عنوان پايتخت جديد برگزيد؛ چون اين محل از نظر موقعيت جغرافيايي نسبت به ساير مناطق رجحان داشت. آب‌هاي زيادي در اطراف شهر جريان داشت كه هر يك از آنها به منزله دژي شهر را از خطر حمله‌هاي ناگهاني حفظ مي‌كرد. علاوه بر اين، مرتفع بودن اين منطقه نسبت به كرانه غربي دجله موجب مي‌شد كه اين شهر از آسيب‌‌هاي طغيان احتمالي دجله در امان باشد. از طرف ديگر اين منطقه نسبت به ساير مناطق از آب و هواي مطلوب‌تري برخوردار بود. از نظر نظامي نيز يك منطقه سوق‌الجيشي بود كه به لحاظ دفاعي از جهاتي موقعيت بهتري نسبت به بغداد داشت. شهر سامرا به «عسكر» نيز معروف است. وقتي معتصم اين شهر را بنا كرد با سپاهيان خود عازم آنجا شد، از اين‌رو به جهت استقرار نظاميان در اين شهر آن را عسكر مي‌ناميدند.